METAΞY του Aρη και του Δία κινείται ένας μεγάλος αριθμός σωμάτων που για πρώτη φορά παρατηρήθηκαν από τον Ιταλό Αστρονόμο Giuseppe Piazzi το 1801. Η απόστασή του πρώτου παρατηρηθέντος αντικειμένου, που ονομάσθηκε Δήμητρα, ήταν περίπου 2,8 αστρονομικές μονάδες, η δε έκτασή του ήταν συγκρίσιμη με εκείνη της Ελλάδας. Στοιχεία της τροχιάς του μικρού αυτού σώματος έδωσε ο μεγάλος Γερμανός μαθηματικός C. Fr. Gauss, λύνοντας το γενικό πρόβλημα υπολογισμού της τροχιάς ενός πλανήτη.
Από τότε και μέχρι το τέλος του 19ου αιώνα είχαν ανακαλυφθεί εκατοντάδες τέτοιοι μικροί πλανήτες, οι οποίοι ονομάσθηκαν από τον W. Herschel, αστεροειδείς.
Μέχρι το 1977 είχαν υπολογισθεί οι τροχιές 2.042 αστεροειδών, ενώ σήμερα ο αριθμός των αστεροειδών με διάμετρο μεγαλύτερη από ένα χλμ. πρέπει να ξεπερνά τις 500.000.
Οι αστεροειδείς με μεγάλη διάσταση περίπου 200 χλμ. μοιάζουν με κομμάτια κάποιου ουρανίου σώματος που ξαφνικά θρυμματίστηκε.
Οι πιο γνωστοί από τους αστεροειδείς είναι οι δύο δορυφόροι του πλανήτη Aρη, ο Φόβος (διάμετρος 22 χλμ.) και ο Δείμος (διάμετρος 13 χλμ.), ενώ εκτός από τη Δήμητρα γνωστοί αστεροειδείς είναι η Παλλάδα (διάμετρος 490 χλμ.) και η Hρα (διάμετρος 190 χλμ.).
Σήμερα υπολογίζεται ότι η συνολική μάζα των αστεροειδών, των «αλητών του Διαστήματος», όπως συνήθως καλούνται, που έχουν διάμετρο μέχρι ένα χιλιόμετρο, φθάνει το ένα χιλιοστό της μάζας της Γης.
Οι τροχιές των περισσοτέρων αστεροειδών είναι σχεδόν κυκλικές, σχηματίζουν ελαφρά κλίση ως προς την εκλειπτική και οι περισσότεροι έχουν περιόδους περιφοράς γύρω από τον Hλιο από τρία έως επτά έτη, ενώ μερικοί παρουσιάζουν περιόδους μέχρι και 12 έτη.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει επίσης το γεγονός ότι η κατανομή του κύριου όγκου των αστεροειδών μεταξύ Aρη και Δία δεν είναι συνεχής, αλλά παρουσιάζονται επτά περιοχές πολύ μικρής πυκνότητας σε αστεροειδείς (κενά του Kirkwood).
Εκτός όμως από το κύριο σώμα των αστεροειδών (90%) που βρίσκεται συγκεντρωμένο σε απόσταση 2,2 έως 3,4 αστρονομικών μονάδων από τον Hλιο, μπορούμε να παρατηρήσουμε και κάποιους αστεροειδείς με πολύ μεγάλες εκκεντρότητες, όπως η Ιδαλγώ, ο Iκαρος και ο Aδωνις. Eντονο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι δύο ομάδες των Τρωικών αστεροειδών με 70 μέλη και οι αστεροειδείς Απόλλων με 800 μέλη.
Eνας περίεργος μίνι – κόσμος
Στον μίνι – κόσμο ενός αστεροειδούς κυριαρχούν περίεργες συνθήκες. Θα μπορούσε κανείς, χωρίς σχεδόν καθόλου κόπο, να κάνει άλμα ύψους 1.000 μέτρων ή να πετάξει μια μπάλα, η οποία ύστερα από περίπου 15 δευτερόλεπτα εξαφανίζεται πίσω από τον ορίζοντα, κάνει μια πλήρη περιφορά γύρω από τον αστεροειδή και έπειτα από περίπου δύο ώρες επανεμφανίζεται από την αντίθετη πλευρά του ορίζοντα. Θα μπορούσε δηλαδή να παίξει κανείς μόνος του μπέιζμπολ (!).
Στο ερώτημα περί της προέλευσης των αστεροειδών οι απόψεις διίστανται. Hδη από το 1802 ο H. W. M. Olbers είχε διατυπώσει την άποψη ότι οι αστεροειδείς είναι κομμάτια κάποιου αρχικού πλανήτη, ο οποίος κάτω από τις βαρυτικές επιδράσεις του Δία και του Aρη θρυμματίστηκε. Η άποψη αυτή δέχθηκε ισχυρή κριτική από τις θεωρίες των E. J. ƒpik και J. F. Hartmann. Του πρώτου η θεωρία υποστηρίζει την άποψη ότι οι αστεροειδείς υπήρχαν από την αρχή της δημιουργίας του Hλιακού Συστήματος, ενώ του δεύτερου εξειδικεύει την άποψη του ƒpik, υποστηρίζοντας ότι οι αστεροειδείς αποτελούν υπολείμματα υλικών από το πρωταρχικό ηλιακό νεφέλωμα, τα οποία δεν μπόρεσαν να συμπυκνωθούν και να σχηματίσουν πλανήτη λόγω ισχυρών βαρυτικών διαταραχών που προκάλεσε ο γειτονικός γίγαντας πλανήτης Δίας. Πιθανότερη φαίνεται σήμερα η θεωρία του Hartmann.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ».
Επισκέψεις: 826
